• Journals
  • Discipline
  • Indexed
  • Institutions
  • About
JavaScript is disabled for your browser. Some features of this site may not work without it.
View Item 
  •   Home
  • Universidad de la Frontera
  • Lenguas y Literaturas Indoamericanas
  • View Item
  •   Home
  • Universidad de la Frontera
  • Lenguas y Literaturas Indoamericanas
  • View Item

T‘aan: más que lengua, más que palabra

Author
Chi Canul, Hilario

Full text
https://revistas.ufro.cl/ojs/index.php/indoamericana/article/view/787
Abstract
U Chan ts‘íibil Le maaya nooltsilo‘ob ku kajtalo‘ob ti‘ u mejen kajtalilo‘ob u peten lu‘umil Quintana Roo, Meejikoe‘, ku ya‘aliko‘ob yéetel u t‘aano‘obe‘, le t‘aan bin il u síijilo‘ob yéetel le ts‘a u kuxtalo‘obo‘, sáansamal bin, táan u kíimil tu yo‘osal jun p‘éel u k‘aak‘as k‘oja‘anil t‘aan ku k‘aaba‘tik “U ma‘akal u chi‘ paalal ti‘ t‘aan” . Je‘ex bix u páajtalo‘obe‘, ku ts‘aikuba‘ob u tsolo‘ob to‘on ba‘ax ku na‘atiko‘ob ichil u yóol u t‘aano‘ob tu yóok‘ol le ba‘ax ts‘aik u “sayab kuxtal” le t‘aano‘obo‘, ku tséentiko‘ob sáansamal yéetel “u kananil u kaajalo‘ob” yéetel u ts‘a kuxtalil ku ts‘aiko‘ob ti‘ le ba‘alo‘ob yéetel le meyajo‘ob ts‘akkuntik u kuxtal u t‘aano‘obo‘. Le chan ts‘íib lela‘, yéetel u xak‘na‘atil kaaje‘, ku ye‘esik u tsolik bix yanik le ba‘alo‘ob áantik u sayabtal u kuxtal maaya t‘aan; yéetel u yuumilo‘ob t‘anik, ichil u yichnajil u kuxtalo‘ob, yéetel, yéetel u t‘aanilo‘ob. ResumenLos abuelos mayas de las comunidades rurales del estado de Quintana Roo, México, expresan a través de sus metalenguajes que la lengua que los vio nacer y les dio vida, día a día, están muriendo por un cáncer sociolingüístico llamado “silenciamiento intergeneracional” . A la medida de lo posible, intentan explicarnos desde sus conciencias lingüísticas, lo que queda de la “autosostenibilidad” de sus lenguas, que alimentan todos los días mediante “el control social” y la revitalización de los elementos y prácticas culturales que le dan vida a su lengua. Este artículo describe, a través de un estudio etnográfico, los elementos que ayudan a darle autosostenibilidad a la lengua maya; con sus usuarios, en sus propios espacios socioculturales, y, con la misma lengua.  Abstract Mayan grandparents from rural communities of the Quintana Roo state in Mexico express through their metalanguage, how the language that gave them birth and made them alive is now slowly dying from a sociolinguistic cancer called intergenerational silent. They do their best from their linguistic conscience to explain us what is left from the self sustainability of the languages they feed every day with the social control, revitalization of the elements and cultural practices that make these languages alive. This article describes through an ethnographic study, the elements that help the Mayan language get self sustainability with its speakers in their own sociocultural areas and with the Mayan language itself.
Metadata
Show full item record
Discipline
Artes, Arquitectura y UrbanismoCiencias Agrarias, Forestales y VeterinariasCiencias Exactas y NaturalesCiencias SocialesDerechoEconomía y AdministraciónFilosofía y HumanidadesIngenieríaMedicinaMultidisciplinarias
Institutions
Universidad de ChileUniversidad Católica de ChileUniversidad de Santiago de ChileUniversidad de ConcepciónUniversidad Austral de ChileUniversidad Católica de ValparaísoUniversidad del Bio BioUniversidad de ValparaísoUniversidad Católica del Nortemore

Browse

All of DSpaceCommunities & CollectionsBy Issue DateAuthorsTitlesSubjectsThis CollectionBy Issue DateAuthorsTitlesSubjects

My Account

LoginRegister
Dirección de Servicios de Información y Bibliotecas (SISIB) - Universidad de Chile
© 2019 Dspace - Modificado por SISIB